De wereld van de energie leek soms wel te draaien om wereldwijde bedrijven. Maar de trend verandert. Energie hoeft niet van een multinational te komen. Energie zou misschien wel een ‘streekproduct’ moeten zijn. Niet alleen omdat transport altijd verlies betekent, ook omdat je het verdienen aan de buurman gunt.
Ik spreek met Knillis van der Burg en Robbert Haijtink. Knillis is werkzaam bij CCS energieadvies in Deventer. Een jonge hond van het platteland uit Friesland die zijn tanden in het energievraagstuk heeft gezet. Robbert Haijtink; een agrarisch ondernemer in Laren aan de Katgershoek. Beide zijn betrokken bij het ontwikkelen van een Biogas Hub. Een heel mooi idee om het gebruik van (fossiel) aardgas te beperken door groengas te produceren.
De bio-mestvergister is al een ouder idee. Tot enkele jaren geleden vaak ‘gevoerd’ met mest samen met allerlei hoogwaardige gewassen zoals granen en snijmais. Die laatsten zouden natuurlijk beter voor voedselproducten gebruikt kunnen worden. Vandaar dat de overheid nu de mono-mestvergisters actiever stimuleert. In een monovergister gaat alleen mest; ander organisch materiaal mag er niet bij. De hogere vergoeding compenseert de wat lagere opbrengst aan gas. “Een mestvergister is eigenlijk een heel eenvoudig principe,” legt Knillis uit. “Het is een silo met mest die geroerd wordt op zo’n 37 graden, lichaamstemperatuur.” Het biogas ontstaat uit de gisting van mest en wat overblijft is digistaat. Dit brengt meerdere voordelen met zich mee.
De boer kan zijn mest goed gebruiken want het overgebleven digistaat kan een betere (want snellere) meststof voor de bodem zijn dan de mest zelf was. Groot voordeel is dat er geen mesttransport nodig is en zo kun je een stapje verder komen in het proces van de ‘Vruchtbare Kringloop Achterhoek’ waar Robbert aan mee wil werken. Bovendien kan de boer zijn groene biogas verkopen! Dat kan natuurlijk niet zomaar en vandaar dat de ‘hub’ bedacht is. Een gezamenlijk station waar het biogas van verschillende boeren bij elkaar komt om vandaar uit opgewaardeerd en verdeeld en verkocht te worden. Biogas heeft een lagere calorische waarde dan fossiel aardgas. Om het biogas in een gewone CV-ketel te gebruiken moet het dus eerst opgewerkt worden naar aardgas kwaliteit. Dat is geen toekomstmuziek, het gebeurt al in eerdere installaties in het land (boerderijschaal en industriële schaal). Robbert legt uit dat het leveren van gas eigenlijk mooi aansluit op de bedrijfsvoering van de boerderij. “Een agrarisch bedrijf is altijd al een omvormer geweest van zonne-energie naar een andere energievorm. Dat doe je ook door gewas te laten groeien, of dat nou voor mensen of voor dieren is. En bovendien, met het maken van biogas hoef je niet je hele bedrijf om te gooien en er is minder uitstoot van methaan, ammoniak en CO2.”
Het is dus denkbaar dat boeren samen een dergelijke hub gaan exploiteren. Want om een dergelijk proces enigszins efficiënt te laten verlopen is de mest van tenminste 500 koeien nodig. De agrarische ondernemers zouden dus gezamenlijk een gasbedrijf kunnen runnen en het gas van hun mest als streekproduct verkopen. Momenteel zouden alle koeien in de omgeving van Laren niet het gas kunnen produceren om alle huizen te verwarmen. Maar de warmtevraag zal in de loop van de jaren minder worden. Doordat woningen veel beter geïsoleerd worden, wordt het gasverbruik aanzienlijk minder. Ook het gebruik van elektrische apparaten zoals een warmtepomp, een inductiekookplaat en een zonneboiler voor het warm water, beperken het gebruik van gas.
Biogas zou een groot deel van het aardgasgebruik in Laren kunnen vervangen. Dat betekent dat voor die gebouwen en bedrijven het gasleidingennet ook goed moet zijn. Ook voor bedrijven die afhankelijk zijn van gas voor hun productieprocessen kan biogas een uitstekende, duurzame vervanger zijn. Dan levert de boer niet alleen melk, maar ook de energie. Voor Laren is de biogas hub voorlopig nog een idee en er zijn nog wel knelpunten. Maar het is wel een heel mooi idee; een mooi stukje van de energiepuzzel die we samen gaan leggen.
Jaap Jonk
(Dit artikle is verschenen in Laren! Magazine, februari 2021)
Geïnteresseerde agrariërs in de omgeving van Laren die hier belangstelling voor hebben om deel te nemen of er meer over willen weten kunnen contact met ons opnemen via laren.aardgasvrij@gmail.com.
